Raport NIK - zapobieganie bezdomności

1. Skala problemu bezdomności zwierząt
• W 2023 roku w polskich schroniskach przebywało 117 169 zwierząt, w tym 81 778 psów i 35 391 kotów.
• W latach 2019–2023 liczba bezdomnych zwierząt w schroniskach wzrosła o 4,2%.|
• Liczba zwierząt w schroniskach stanowi tylko część problemu, ponieważ raport nie uwzględnia zwierząt pod opieką fundacji, stowarzyszeń i prywatnych osób.

2. Koszty związane z bezdomnością zwierząt
• W 2022 roku gminy wydały około 278 milionów złotych na realizację programów opieki nad bezdomnymi zwierzętami.
• 80% tych środków przeznaczono na wyłapywanie zwierząt i ich utrzymanie w schroniskach.
• Zaledwie niewielki procent budżetu przeznaczono na działania prewencyjne, takie jak kastracja i sterylizacja.
• Wydatki gmin na opiekę nad bezdomnymi zwierzętami wzrosły o 33,2% od 2019 roku (po uwzględnieniu inflacji).

3. Problemy systemowe
• Brak skutecznych programów prewencyjnych, takich jak obowiązkowe czipowanie zwierząt czy promowanie sterylizacji i kastracji.
• Niedostateczna edukacja społeczna dotycząca odpowiedzialności za zwierzęta.
• Gminy nie zawsze realizują swoje ustawowe obowiązki w zakresie opieki nad zwierzętami.
• Wiele schronisk jest przepełnionych i nie jest w stanie zapewnić zwierzętom odpowiednich warunków życia.

4. Rekomendacje i propozycje zmian
• Wprowadzenie obowiązkowego czipowania zwierząt, co pozwoli lepiej kontrolować populację zwierząt domowych i zmniejszyć liczbę zagubionych psów.
• Zwiększenie nakładów finansowych na działania prewencyjne, w tym kastrację, sterylizację i edukację.
• Skuteczniejsze monitorowanie realizacji programów opieki nad zwierzętami przez gminy.
• Edukacja społeczna jako kluczowy element przeciwdziałania problemowi bezdomności zwierząt.

5. Znaczenie działań fundacji
• Fundacje pełnią kluczową rolę w ratowaniu zwierząt z nieodpowiednich warunków i edukowaniu społeczeństwa.
• Organizacje pozarządowe angażują się w działania, których gminy często nie realizują, np. opiekę behawiorystyczną czy promocję odpowiedzialnej adopcji.

Raport NIK jednoznacznie wskazuje, że bezdomność zwierząt w Polsce będzie narastać, jeśli nie podejmiemy działań prewencyjnych, takich jak kastracja i czipowanie, nie zainwestujemy w edukację młodzieży (np. poprzez programy edukacyjne, które oferujemy), oraz nie zaczniemy skutecznie egzekwować obowiązujących przepisów. Raport podkreśla również, że przedstawione dane dotyczą wyłącznie schronisk, pomijając ogrom pracy fundacji, stowarzyszeń i osób prywatnych, co oznacza, że skala problemu jest jeszcze większa. Bez zdecydowanych działań sytuacja będzie się pogarszać.

Pełny raport NIK